De cloud is niet serverless, de zoektocht naar een betere definitie

Waar komt de term cloud toch vandaan?

De allereerste programmeerbare computer (Colossus) was ongeveer net zo groot als tegenwoordig een gemiddelde studentenstudio. Misschien zelfs net zo onbetaalbaar. In de jaren ’60 gebruikte NASA de IBM 7094 voor softwareontwikkeling en het Apollo ruimtevaartprogramma. Een overvloed aan programmeertalen was er toen nog niet. Je schreef software in assembly, en dat was het. Je zou zelfs kunnen zeggen dat dankzij NASA en IBM het mogelijk werd om data letterlijk de lucht in te zenden. Of beter gezegd, de ruimte in. Is dat misschien al de verklaring voor de oorsprong van de term cloud? Mogelijk, al is dit nog maar één verklaring voor hoe de term cloud is ontstaan.

Historisch gezien is cloud computing ontstaan vanuit time-sharing, waar compute resources werden gedeeld tussen gebruikers. Hiermee bedoelen we een computing technologie waarbij meerdere gebruikers tegelijkertijd toegang hebben tot een computer. Een revolutionair idee, in de jaren '50, waarin alleen grote bedrijven in staat waren om deze peperdure machines te begroten. Time-sharing gaf kleinere organisaties de mogelijkheid om diezelfde technologie te kunnen gebruiken. Time-sharing heeft een gedeelde eigenschap met cloud computing, namelijk het abstraheren van de fysieke interactie van gebruikers met computers en servers. Echter, brengt dit ons nog niet zo ver om te bepalen of de term cloud aan vernieuwing toe is. 

De meest aannemelijke verklaring is dat de term vanuit de telecommunicatie zijn weg heeft gevonden naar IT. Historische telecommunicatie diagrammen beeldde alle onbekende verbindingen —alles buiten het eigen netwerk— af als wolken. Zo vond de wolk langzamerhand een weg bij de beschrijving van het internet an sich. Daarmee doelen we op de oorspronkelijke diagrammen van ARPANET. En met een wolk werden componenten beschreven die, net als bij de telecommunicatie, verder weg stonden van de directe invloedssfeer. En daarmee dus weer een vorm van abstractie.

Het is duidelijk, er zijn talloze verklaringen voor hoe de term cloud gemeengoed is geworden in de IT-wereld. Mogelijk heeft de moderne opvatting van cloud computing wel een antwoord op onze vraag. Sommige linken partijen als Google of Amazon aan het succes, terwijl anderen specifieke bedrijfsbestuurders citeren die met cloud vooral de toekomst van het internet in zijn geheel beschrijven. In 1997 is de term cloud computing voor het eerst gebruikt door Ramnath K. Chellappa. De professor omschreef (cloud) computing waarin de limitaties van processorkracht eerder door economisch denken wordt gestuurd dan de technische aspecten. Een afwijkende omschrijving, want het beschrijft cloud meer als een idee dan als een technisch verschijnsel.

Waren deze vroege definities mogelijk geïnspireerd door Computer World van Kraftwerk (1981), dat een simpel doch visionair beeld weergaf van de rol die interconnectiviteit van machines in het moderne leven zou spelen. Sterker nog, afsluiter 'It's More Fun to Compute' zou zo een slogan kunnen zijn van een hedendaagse PaaS-organisatie. Of waren het de woorden van trendwatcher Marshall McLuhan, die in 1962 al voorspelde dat de wereld door middel van massamedia steeds meer de vorm van een dorp zou gaan aannemen? Technologische ontwikkelingen op het gebied van massamedia, zoals de cloud, nemen namelijk barrières zoals geografische locatie en tijdsgebondenheid weg. De kern van zijn opvatting. De beschrijving die McLuhan vatte als The Global Village lijkt angstaanjagend veel op het internet van nu. Waar centraal gelegen en publiek toegankelijke data misschien wel de ultieme vorm van die Global Village te noemen is. En binnen die denkwijze is de cloud zelfs een stap dichterbij.

Voordat we ons verliezen in de woorden van McLuhan en Kraftwerk laten we eens naar een gegronder begrip kijken. De kerndefinitie van cloud computing is door NIST (National Institute of Standards and Technology) in 2011 is opgesteld. Dit instituut definieert cloud computing aan de hand van drie servicemodellen (PaaS, SaaS en IaaS) en vijf karaktereigenschappen: hoge netwerkbeschikbaarheid, zelfbediening bij het opvragen van compute resources, automatische schaalbaarheid, het meten van het gebruik van de service en het kunnen opdelen van resources om meerdere klanten tegelijkertijd te bedienen. Dat klinkt specifiek, maar die individuele karaktereigenschappen willen nog weleens afwijken in de praktijk. Zo staat er omschreven dat het bedienen van meerdere klanten essentieel is door middel van multi-tenantmodel. Terwijl bijvoorbeeld een private cloud typisch gezien maar voor één enkele organisatie is opgezet. Het lijkt erop dat de term rekbaar is. Sterker nog, de term cloud wordt in sommige gevallen zelfs door bedrijven actief gebruikt om oudere productlijnen onder een cloudgerelateerde noemer te laten voortbestaan. Voor dit verschijnsel is het losse begrip ‘cloud washing’ in het leven geroepen. Met deze kennisgeving klinkt het logisch om een geschiktere naamgeving voor cloud te vinden? Laten we eens wat alternatieve termen toetsen.

Is de cloud serverless?

Is de term serverless niet passender? Serverless werd oorspronkelijk gebruikt voor het toelichten van filesystemen op het internet. Terwijl het Amazon was die de benaming bij het introduceren van Lambda toegeëigende voor het promoten van dat product. Niet geheel toevallig een clouddienst. En, het impliceert de abstractie de we eerder benoemde. Perfect toch? Sindsdien is serverless voor velen onlosmakelijk verbonden met cloud computing. Alleen, zegt het in een zekere zin dat er geen daadwerkelijke machines gebruikt worden. Op de achtergrond zijn het nog steeds server die het werk doen, alleen zijn ze uit het zicht. Kortom, serverless is het net niet. 

Alhoewel de term serverless associatief past bij cloud is het niet een goed alternatief. Cloud computing kan niet zonder dedicated servers. En hoewel het vaak uit het zicht is als off-premise, is dat niet een vereiste voor een cloudoplossing. Als we de eigenschappen vanuit de NIST-definitie vooropstellen, is daar niet een mooie definitie uit af te leiden? Dat zijn de volgende vijf eigenschappen: hoge netwerkbeschikbaarheid, zelfbediening, automatische schaalbaarheid, het meten van het gebruik van de service en de opdeling van resources. Wat dacht je van on-demand computing, self-serviced time-sharing of elastic resources? Nee, die termen klinken wellicht technisch, het is verder niet echt pakkend. Laten we hier later nog eens op terugkomen.

Kunnen we niet beter een andere definitie vaststellen voor Cloud Computing

Voor NIST was één van de doelen voor het definiëren van cloud computing aanleiding geven voor discussie. Het instituut zegt daarmee dat cloud computing een soort permanente paradigmaverschuiving is. Dat wil zeggen dat wanneer de informatiesector constateert dat de technologie dusdanig is veranderd, dan is de definitie cloud computing daaraan ondergeschikt.

Is de wolk achteraf gezien dan toch logisch? Hiermee symboliseren wij namelijk de ongrijpbare karakteristieken van het cloudmodel. En het feit dat het altijd in verandering is. Dan komen we toch weer terug bij diezelfde term: de cloud. Het past, omdat het per definitie een technologie is die voor velen abstract is. En blijft.

Echter, om er toch nog één keer op terug te komen, waarom noemen we het niet Abstraction-as-a-Service? Want uiteindelijk achter elk snel opvraagbare resource van een hyperscaler schuilt een server. Voor de eindgebruiker is dat vaak alleen een knop waarmee je de desbetreffende resource aan en uit kan zetten. De achterliggende infrastructuur, zoals storage applicaties en bijvoorbeeld het netwerkbeheer is volledig uit het zicht. Het is vergemakkelijkt zodat jij je werk kan doen. Al kan je je afvragen of iemand wacht op een dienst met een naam als Abstraction-as-a-Service.

Volledig eigen clouddiensten zonder abstractie?

Bij Worldstream vinden we het vooral belangrijk als klanten volledige controle behoudt over de data. De dienstverlening van Worldstream is gericht op het geven van advies op maat, om zo te achterhalen welke componenten benodigd zijn voor het realiseren van de doelstellingen van organisaties. Iedere organisatie is immers uniek en heeft andere behoeften. Zo bieden we private cloud, maar is het ook mogelijk om zelf een clouddienst op te zetten door middel van een cluster van dedicated servers en bijpassende IT-oplossingen. Om vervolgens op basis van een hypervisor (zoals Openstack of Proxmox) daar een virtualisatielaag aan toe te voegen. Die je vervolgens met gemak op kan schalen, zowel horizontaal als verticaal. Zodat je zowel de uitbreiding van compute resources als de vraag naar groei kan voortzetten.

Worldstream heeft als IaaS-provider maar liefst 12 IT-oplossingen en biedt daarnaast dedicated servers en colocatie aan. Het gehele dienstenaanbod is volledig naar wens aan te passen. Momenteel behuizen de eigen state-of-the-art datacenters meer dan 15.000 dedicated servers in Naaldwijk. Worldstream heeft een wereldwijd netwerk met een gigantische bandbreedtecapaciteit van maar liefst 10 Tbit/s. Hiervan is het maximale netwerkgebruik slechts 45 procent, om klanten te voorzien van optimale schaalbaarheid en protectie voor hun IT-infrastructuren.

Wij hebben al 15 jaar kennis van en ervaring met datacenters, servers en netwerkbeheer. Het resultaat is meer dan 15.000 dedicated servers verdeeld over twee eigen datacenters via zusterbedrijf Greenhouse Datacenters. Daarnaast maakt Worldstream gebruik van locaties in Frankfurt en Amsterdam. Hoogwaardige IT-infrastructuur die flexibel en betaalbaar is. Benadrukt door de torenhoge Net Promoter Score van 74 (NPS/US) en tevredenheidscijfer van maar liefst 9,6.

Benieuwd naar de Private clouddienst die Worldstream IT Infrastructures aanbiedt? Ontdek Private Cloud hier.

Mogelijk ook interessant: 

• IaaS en de opkomst van As-a-Service.
• Wat zijn de verschillen tussen Block Storage en Object Storage?
• Het verschil tussen een managed en unmanaged Firewall As-a-Service.

Vragen over deze blogpost aan de auteur? Je kan ons bereiken via dit emailadres.